energieneutrale basisschool
SO Fier
locatie: Utrecht
jaar: 2020
oppervlakte: 2950 m2
programma: basisschool
opdrachtgever: SPO Utrecht
prijzen:
– Nominatie Architectenweb Awards 2020
– shortlist Rietveld Prijs 2020
Voor Stichting Primair Onderwijs Utrecht hebben we een energieneutrale basisschool voor speciaal onderwijs ontworpen aan de Winklerlaan in Utrecht. In de groene ruimte waarin de school staat hebben we twee volumes geplaatst, robuust in materialisatie, zacht van vorm en licht van kleur. De twee bouwdelen (onderwijs en gym) worden programmatisch verbonden door de entree en het speellokaal. Het metselwerk van de gevel is opgedeeld in banden, waarvan de middelste ter hoogte van de verdiepingsvloer bij de entree uitkraagt als luifel en zo de verbinding vormt tussen beide volumes. De afgeronde hoeken verzachten het gebouw en verbinden de verschillende buitenruimten op een vloeiende wijze met elkaar.
Het programma bestaat uit 15 groepsruimten, een technieklokaal, 2 gymzalen, kantoren voor ambulante zorg en aanvullende ondersteunenden ruimten. De school is specifiek ontworpen voor Speciaal Onderwijs Cluster 4. Overzicht voor leerling en docent is hierbij van groot belang. Iedere groepsruimte heeft een eigen toiletgroep en een extra werkplek als luwtezone. Ieder cluster van vier groepsruimten heeft een eigen leerplein grenzend aan de centrale patio. De patio vormt letterlijk een rustpunt in het gebouw. Hier kun je je als leerling of docent even afzonderen van de rest. De patio verzorgt het daglicht op de leerpleinen en verbindt de verschillende clusters ruimtelijk en visueel met elkaar.
De gestelde ambitie voor BENG (Bijna Energie Neutraal Gebouw) is tijdens het proces bijgesteld naar Energie Neutraal Gebouw. Naast de energiemaatregelen zijn er ook diverse maatregelen om de biodiversiteit te vergroten ingepast. Een groendak op het lage dak tussen de bouwdelen en het inpassen van diverse nestkasten voor gierzwaluw, vleermuis en huismus in de gevel. De school voldoet volledig aan klasse B van Frisse scholen (met enkele punten uit klasse A). Een ander aspect van duurzaamheid is flexibiliteit in gebruik. De groepsruimten zijn zodanig in te delen dat ook regulier onderwijs kan functioneren. Verder kan de ontmoetingsruimte aan het speellokaal worden gekoppeld, is het speellokaal weer gekoppeld aan de berging van de gymzaal en is er veel dubbelgebruik mogelijk. Zo dient de keuken ook als ontvangstmeubel voor bezoekers en kan de professionele keuken van het technieklokaal worden ingezet voor de ontmoetingsruimte.
In overleg met de gebruikers en in samenwerking met NEST is het volledige interieur ontworpen. Buro Beuk heeft de gehele buitenruimte tot zich genomen. Zo hebben we een extra laag aan het ontwerp kunnen toevoegen. Een afgestemd kleur- en materialenpalet zorgt voor rust en samenhang in het drukke bestaan van de school. Hetzelfde geldt voor de pleinen: Elke leeftijdsgroep heeft zijn eigen, zo groen mogelijk ingerichte plein, waarbij materialen van het bestaande plein worden hergebruikt. Op het schoolplein is een bijzonder kunstwerk bij de voetbalkooi geplaatst: ‘The Rain Drain Digger’ een circulair kunstwerk vervaardigd van materialen uit het bestaande schoolgebouw aan de Winklerlaan. Leerlingen van SO Fier hebben destijds zelf meegeholpen regenpijpen en andere spullen uit hun oude school te slopen. Zij hielpen ontwerper Jan Jongert van Superuse Studios aan de nodige inspiratie.
interieurontwerp: NEST
landschapsontwerp: Buro Beuk
kunst: Superuse Studios
aannemer: BM van Houwelingen
vaste inrichting: Hermeta
adviseur installaties: J. van Toorenburg BV
constructeur: Alferink van Schieveen
bouwfysica: Peutz
impressies: PM Visual
foto’s: Sebastian van Damme